ຂໍ້ມູນຂ່າວສານກ່ຽວກັບພູມມີສາດຫວຽດນາມ
ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເທດໜຶ່ງທີ່ຢູ່ໃນແຫຼມອິນດູຈີນ, ແຄມທະເລປາຊີຟິກ. ຫວຽດນາມມີເສັ້ນຊາຍແດນທາງ ບົກຍາວ 4.550ກມ ຕິດກັບຈີນທາງດ້ານທິດເໜືອ, ກັບລາວ ແລະ ກຳປູເຈຍ ທາງດ້ານທິດຕາເວັນຕົກ;ທິດຕາເວັນອອກຕິດກັບທະເລຕາເວັນອອກ. ຢູ່ໃນແຜ່ນທີ່ດິນຕໍ່ແຜ່ນຫວຽດນາມໃນຮູບຕົວອັກສອນ S, ແກ່ຍາວຕາມເສັ້ນຂະໜານ 23o23’ ທິດເໜືອຮອດ 8o27’ ທິດເໜືອ, ມີຄວາມຍາວ 1.650ກມຕາມທິດເໜືອໃຕ້, ສ່ວນທີ່ກ້ວາງທີ່ສຸດ ມີປະມານ 500ກມ; ບ່ອນທີ່ແຄບທີ່ສຸດມີ 50ກມ.
ພູມສັນຖານຫວຽດນາມ ມີຫຼາຍຮູບແບບ:ເຂດພູດອຍ, ທົ່ງພຽງ, ແຄມທະເລ ແລະ ເຂດພື້ນທີ່ດິນ, ໄດ້ສ່ອງແສງທາງດ້ານປະຫວັດສາດແຫ່ງການພັດທະນາດ້ານທໍລະນີສາດ, ພູມສັນຖານທີ່ຍາວໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີລົມຝົນ, ອາກາດຮ້ອນໜາວ, ມີການຜັນປ່ຽນຢ່າງຮຸນແຮງ. ພູມສັນຖານຕ່ຳລົງຄ່ອຍໆຕາມທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ - ຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້, ໄດ້ສະແດງອອກໃຫ້ເຫັນຢ່າງຊັດເຈນໂດຍຜ່ານທິດທາງການໄຫຼຂອງສາຍນ້ຳໃຫຍ່.
ພູກວມເອົາ 3/4 ຂອງເນື້ອທີ່ດິນ ແຕ່ຕົ້ນຕໍ່ແມ່ນພູຕ່ຳ. ພູຕ່ຳກ່ວາ 1.000ມກວມເຖິງ 85% ຂອງອານາເຂດ. ພູສູງກ່ວາ 2.000ມກວມເອົາພຽງແຕ່ 1%. ພູຫວຽດນາມກາຍເປັນຮູບຄັນທະນູໃຫຍ່ ຫັນທິດອອກສູ່ທະເລຕາເວັນອອກ, ມີຄວາມຍາວ 1.400ກມ, ແຕ່ທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອເຖິງຕາເວັນອອກນາມໂບ້. ບັນດາສາຍພູທີ່ໃຫຍ່ໂຕທີ່ສຸດ ກໍ່ລ້ວນແຕ່ຢູ່ທາງເບື້ອງທິດຕາເວັນຕົກ ແລະ ທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອກັບຍອດພູຟາຊີຟັງ ສູງກ່ວາໝູ່ໝົດໃນແຫຼມອີດູຈີນ (3.143ມ). ແຜ່ອອກສູ່ທາງທິດຕາເວັນອອກ, ບັນດາສາຍພູຄ່ອຍໆຕ່ຳລົງ ແລະ ສິ້ນສຸດຢູ່ທີ່ແຜ່ນ ດິນຕ່ຳແຄມທະເລ. ຈາກແກ່ວ ຫາຍເວິນ ເຂົ້າໄປສູ່ທາງທິດໃຕ້, ພູມສັນຖານແມ່ນ ງ່າຍດາຍກ່ວາ. ຢູ່ທີ່ນີ້ແມ່ນບໍ່ມີສາຍພູຜະລານຫີນຍາວ ແຕ່ມີບັນດາກຸ່ມໂງ່ນຫີນດອກໄມ້ແຂງກ້ວາງໃຫຍ່, ມີບາງບ່ອນສູງຂຶ້ນເປັນຈອມເຂົາສູງ. ສ່ວນທີ່ຍັງເຫຼືອແມ່ນພູພຽງເຊື່ອມຕໍ່ກັບເຕີຍງວຽນ, ແຄມທາງທິດຕາເວັນອອກ ໄດ້ເນັ່ງເປັນສາຍພູຫຼວງເຈື່ອງເຊີນ.
ທົ່ງພຽງກວມເອົາແຕ່ພຽງ 1/4 ຂອງເນື້ອທີ່ດິນ ແລະ ຖືກໜ່ວຍພູຂວາງກັ້ນເປັນຫຼາຍເຂດ. ມີສອງທົ່ງພຽງທີ່ກ້ວາງໃຫຍ່, ອຸດົມສົມບູຄື: ທົ່ງພຽງບັກໂບ້ (ໂລ່ງແມ່ນ້ຳແດງ, ຍາວ 16.700ກມ2) ແລະ ທົ່ງພຽງາມໂບ້ (ໂລ່ງ ແມ່ນ້ຳຂອງ, ຍາວ 40.000ກມ2). ຢູ່ລະຫວ່າງກາງຂອງດິນສັນດອນປາກນ້ຳໃຫຍ່ ນັ້ນແມ່ນຮ່ອມພູພຽງທີ່ນ້ອຍແຄບ, ຈັດແບ່ງລຽບຕາມຝັ່ງທະເລພາກກາງ, ຈາກທົ່ງພຽງທີ່ຂຶ້ນກັບລົ່ງມ້າ (ແທງຮ່ວາ) ເຖິງຟານທຽດ ໂດຍມີເນື້ອ ທີ່ລວມທັງໝົດ 15.000ກມ2.
ຫວຽດນາມມີສາມດ້ານໜ້າຕາເວັນອອກ, ໃຕ້ແລະຕາເວັນຕົກ-ໃຕ້ມຸ່ງໄປຍັງທະເລ ກັບແຄມທະເລຍາວ 3.260ກມ, ແຕ່ມ່ອງກ່າຍ ຢູ່ທິດເໜືອຮອດ ຮ່າຕຽນ ຢູ່ທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້. ສ່ວນທະເລມະຫາສະມຸດທີ່ຂຶ້ນກັບອະທິປະໄຕຂອງຫວຽດນາມ ມຸ່ງໜ້າໄປຍັງທິດຕາເວັນອອກ ແລະ ຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້, ມີທີ່ດິນ, ບັນດາເກາະ ແລະ ບັນດາດອນໃຫຍ່ນ້ອຍອ້ອມຮອບ. ມີພຽງແຕ່ ອາວບັກໂບ້ ທີ່ໄດ້ລວມຕົວກັນຈົນເກືອບຮອດ 3.000 ເກາະ ຢູ່ໃນພື້ນທີ່ຂອງອ່າວຮ່າລອງ, ບ່າຍຕື້ລອງ, ບັນດາເກາະ ກາດຮ້າຍ, ກາດບ່າ, ເກາະແບັກລອງວີ່... ໄກກ່ວານັ້ນແມ່ນໜ່ວຍເກາະຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື້ອງຊາ. ທິດຕາເວັນຕົກ-ທິດໃຕ້ ແລະ ທິດໃຕ້ ມີບັນດາກຸ່ມເກາະໂກເຊີ, ຟູ່ກັວກ ແລະ ໂທ້ຈູ.
ຫວຽດນາມນອນຢູ່ໃນເສັ້ນສູນສູດ, ຕະຫຼອດປີມີອຸນຫະພູມສູງ ແລະ ລະດັບຄວາມຊຸ່ມຊື່ນຫຼາຍ. ທິດເໜືອຮັບຜົນສະທ້ອນຈາກພື້ນທີ່ຂອງຈີນ ສະນັ້ນ ໜ້ອຍຫຼາຍກໍມີລັກສະນະອາກາດຂອງພື້ນທີ່.ມະຫາສະມຸດມີຜົນສະທ້ອນຢ່າງເລິກເຊິ່ງເຖິງລັກສະນະຂອງຄວາມກົດດັນອຸນຫະພູມລົມຕາມລະດູຊຸ່ມຂອງດິນຕິດແຜ່ນ. ສະພາບພູມມີອາກາດກົດດັນຕ່ຳມີລົມຕາມລະດູ ທີ່ບໍ່ສະເໝີກັນ ຢູ່ໃນຜືນແຜ່ນດິນຫວຽດນາມ, ອັນໄດ້ກາຍເປັນແຕ່ລະພາກ ແລະ ບັນດາເຂດທີ່ມີພູມມີອາກາດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຢ່າງຈະແຈ້ງ. ອາກາດຫວຽດນາມປ່ຽນແປງຕາມລະດູການ ແລະ ແຕ່ຕ່ຳຫາສູງ, ແຕ່ເໜືອເຖິງໃຕ້ ແລະ ແຕ່ຕາເວັນອອກຫາຕາເວັນຕົກ. ຍ້ອນການຮັບຜົນສະທ້ອນຢ່າງແຮງຈາກລົມຕາມລະດູການ ຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ ສະນັ້ນ ອຸນຫະພູມສະເລັ່ຍຢູ່ ຫວຽດນາມແມ່ນຕ່ຳກ່ວາອຸນຫະພູມສະເລັ່ຍຢູ່ຫຼາຍປະເທດ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ໜ່ວຍໂລກຕາມເສັ້ນຂະໜານດຽວກັນໃນອາຊີ.
ຫວຽດນາມອາດສາມາດແບ່ງອອກເປັນສອງສະພາບອາກາດໃຫຍ່: (1) ພາກເໜືອ (ແຕ່ແກ່ວຮ້າຍເວິນຂຶ້ນໄປ) ແມ່ນອຸນຫະພູມກົດດັນລົມຕາມລະດູ, ໂດຍມີ 4 ລະດູຢ່າງລະອຽດ (ລະດູບານໃໝ່, ລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນ, ລະດູແລ້ງ, ລະດູໜາວ), ໄດ້ຮັບຜົນສະທ້ອນຂອງລົມຕາມລະດູ ຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ ແລະ ລົມຕາມລະດູຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້. (2) ພາກໃຕ້ (ແຕ່ແກ່ວຮ້າຍເວິນລົງມາ) ເນື່ອງຈາກໄດ້ຮັບຜົນສະທ້ອນຂອງລົມຕາມລະດູໜ້ອຍ ສະນັ້ນ ພູມມີອາກາດແມ່ນປະສົມກົມກຽວ, ສ່ວນຄວາມຮ້ອນ ແມ່ນຮ້ອນຕະຫຼອດປີ ແລະ ແບ່ງອອກເປັນສອງລະດູຢ່າງຈະແຈ້ງ (ລະດູແລ້ງ ແລະ ລະດູຝົນ).
ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຍ້ອນອົງປະກອບຂອງພູມສັນຖານ, ຫວຽດນາມຍັງມີບັນດາພູມີພາກອາກາດຕື່ມອີກ. ມີສະຖານທີ່ທີ່ມີອາກາດຊຸມເຢັນພໍດີຄື ສະປາ ແຂວງລາວກາຍ, ດ່າລາດ, ແຂວງ ເລິມດົ່ງ. ມີບ່ອນຂຶ້ນກັບສະພາບຂອງພື້ນທີ່ຄື ລາຍເຈົາ, ເຊີນລາ. ນີ້ແມ່ນສະຖານທີ່ທີ່ປະທັບໃຈແກ່ການທ່ອງທ່ຽວ, ຜັກຜ່ອນຍ່ອນອາລົມ.
ພູມມີອາກາດສະເລັ່ຍຢູ່ຫວຽດນາມ ປັ່ນປ່ວນແຕ່ 21oC ຮອດ 27oC ແລະ ຄ່ອຍໆເພີ່ມຂຶ້ນແຕ່ເໜືອເຖິງໃຕ້. ລະດູແລ້ງ, ອຸນຫະພູມສະເລັ່ຍທົ່ວປະເທດແມ່ນ 25oC (ຮ່າໂນ້ຍ 23oC, ເຫ້ວ25oC, ນະຄອນໂຮ່ຈີ່ມິນ 26oC). ລະດູໜາວຢູ່ພາກເໜືອ, ອຸນຫະພູມຕ່ຳສຸດ ຢູ່ໃນຊ່ວງເດືອນ 12 ແລະ ເດືອນ 1. ຢູ່ເຂດພູທິດເໜືອ ຄື ສະປາ, ຕາມດ້າວ, ຮ່ວາງລຽນເຊີນ, ອຸນຫະພູມ ລົງເຖິງ 0oC, ມີຫິມະຕົກ.
ຫວຽດນາມ ມີປະລິມານແສງແດດ ສະທ້ອນຈາກຕາເວັນຫຼາຍ ຈຳນວນຊົ່ວໂມງແດດແຕ່ 1.400 - 3.000 ຊົ່ວໂມງ/ປີ. ປະລິມານຝົນສະເລັ່ຍແຕ່ລະປີ ແມ່ນ 1.500 ຫາ 2.000ມມ. ລະດັບຄວາມຊຸ່ມບັນຍາກາດລະຫວ່າງ 80%. ຍ້ອນຜົນສະທ້ອນຈາກລົມຕາມລະດູ ແລະ ຄວາມສັບສົນທາງດ້ານພູມສັນຖານ ສະນັ້ນ ຫວຽດນາມມັກຈະພົບກັບຜົນເສຍຫາຍທາງດ້ານອາກາດຄື ລົມພະຍຸ, ນ້ຳຖ້ວມ, ແຫ້ງແລ້ງ (ສະເລັ່ຍໜຶ່ງປີມີລົມພະຍຸ, ຄວາມກົດດັນລົມຕ່ຳ, ນ້ຳຖ້ວມ, ແຫ້ງແລ້ງຂົ່ມຂູ່ 6-10 ຄັ້ງ).
ຫວຽດນາມມີຕາໜ່າງທາງແມ່ນ້ຳລຳເຊຫຼາຍສາຍ (2.360 ແມ່ນ້ຳຍາວກ່ວາ 10ກມ), ໄຫຼຕາມສອງທິດຕົ້ນຕໍ ແມ່ນຕາເວັນຕົກສ່ຽງເໜືອ - ຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ ແລະ ອ້ອມຮອບ. ແມ່ນ້ຳສອງສາຍທີ່ໃຫຍ່ກ່ວາໝູ່ແມ່ນແມ່ນ້ຳແດງ ແລະ ແມ່ນ້ຳຂອງ ສ້າງເປັນສອງເຂດທົ່ງພຽງ ທີ່ກ້ວາງໃຫຍ່ ແລະ ອຸດົມສົມບູນ. ລະບົບແມ່ນ້ຳ, ນ້ຳຫ້ວຍແຕ່ລະປີ ໄດ້ມີປະລິມານນ້ຳເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 310 ຕື້ມ3. ລະບົບນ້ຳຂອງ, ແມ່ນ້ຳລຳເຊແບ່ງເປັນ ລະດູນ້ຳຖ້ວມ ແລະ ລະດູແຫ້ງແລ້ງ. ລະດູນ້ຳຖ້ວມກວມເຖິງ 70-80% ຂອງປະລິມານ້ຳໝົດປີ ແລະ ມັກກໍ່ໃຫ້ເກີດນ້ຳນອງ.
ດິນຢູ່ຫວຽດນາມມີຫຼາກຫຼາຍແບບ, ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນສູງ, ມີຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາກະສິກຳ, ປ່າໄມ້. ຫວຽດນາມມີສາຍພັນສັດທີ່ອຸດົມສົມບູນ, ມີຫຼາຍຊະນິດ (ປະມານ 14.600 ປະເພດສັດສາວາສິ່ງ). ປ່າທີ່ສັດອາໄສຢູ່ຕົ້ນຕໍແມ່ນປ່າດົງ, ປະກອບມີຊະນິດໄມ້ ທີ່ມັກແສງສະຫວ່າງ, ອຸນຫະພູມສູງ ແລະ ລະດັບຄວາມຊຸ່ມຊື່ນສູງ.