ໃນບັນດາຊຸມປີຜ່ານມາ, ບັນດາເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາມີແນວໂນ້ມກຳເນີດເກີດຂຶ້ນຫຼາຍລະຫວ່າງເຂດແດນຕ່າງໆຂອງບັນດາປະເທດທີ່ຕິດຈອດກັນ ເພື່ອຂຸດຄົ້ນນຳໃຊ້ແຫຼ່ງສິນຄ້າ, ແຮງງານ ແລະ ແຫຼ່ງທຶນ ດ້ວຍວິທີການນຳໃຊ້ບັນດາປັດໃຈເສີມຈາກປະເທດໃກ້ຄຽງ.
ປະຈຸບັນນີ້ ຢູ່ເຂດອາຊີອາຄະເນ ໄດ້ມີບາງເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາທີ່ໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ແລະ ນຳໃຊ້ແລ້ວ ເຊັ່ນ: ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ອິນໂດເນເຊຍ-ມາເລເຊຍ-ສິງກະໂປ, ອິນໂດເນເຊຍ-ມາເລເຊຍ-ໄທ, ເຂດພັດທະນາ ບຣູໄນ-ອິນໂດເນເຊຍ-ມາເລເຊຍ-ຟີລິບປິນ...ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີແນວຄວາມຄິດຈະສ້າງຕັ້ງເຂດສາມ ຫຼ່ຽມ “ຫງອກບິກ” ຢູ່ລະຫວ່າງເຂດຊາຍແດນສາມປະເທດ ກຳປູເຈັຍ-ລາວ-ໄທ ຊຶ່ງການນຳຂອງສາມປະເທດດັ່ງກ່າວໄດ້ ກ່າວເຖິງ ແລະ ເລີ່ມມີຄົ້ນຄ້ວາຄວາມເປັນໄປໄດ້ຂອງເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາດັ່ງກ່າວ.
ແນວນຄວາມຄິດກ່ຽວກັບການສ້າງເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາຂອງສາມຊາດ ຊຶ່ງກວມເອົາບາງແຂວງທາງພາກເໜືອຂອງກຳປູເຈຍ, ສາມແຂວງພາກໃຕ້ຂອງລາວ ແລະ ເຂດເຕີຍຫງຽວນ ຂອງຫວຽດນາມ ຕາມການຕົກລົງຂອງສາມນາຍົກ ຫວຽດນາມ, ລາວ ແລະ ກຳປູເຈຍ ໃນກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ່ໜຶ່ງ ເດືອນ 12 ປີ 1999 ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ແລະ ຄັ້ງທີສອງ ເດືອນ 01 ປີ 2002 ທີ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ ເພື່ອແນໃສ່ເສີມຂະຫຍາຍຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ຮ່ວມມືຊ່ວຍເຫຼືອຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນລະຫ່ວາງສາມຊາດ ບົນຈິດໃຈຂອງປະເທດໃກ້ຄຽງ ແລະ ມິດຕະພາບທີ່ມີມູນເຊື້ອ, ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາລະຫວ່າງສາມຊາດໄດ້ກຳເນີດເກີດຂຶ້ນ ແລະ ໄດ້ກາຍເປັນວຽກງານບູລິມະສິດໃນການຮ່ວມມືພັດທະນາລະຫວ່າງສາມຊາດ.
ໃນກອງປະຊຸມຂອງສາມນາຍົກ ຫວຽດນາມ, ລາວ ແລະ ກຳປູເຈຍ ຄັ້ງທີສາມຢູ່ຊຽມຣຽບ, ເດືອນ 7 ປີ 2004, ສາມຝ່າຍໄດ້ຜ່ານແຜນຈັດສັນສັງລວມການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຢູ່ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ລະຫວ່າງສາມຊາດ. ໃນບົດຖະແຫຼງການລວມວຽງຈັນ ກ່ຽວກັບການສ້າງຕັ້ງ ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ລະຫວ່າງສາມຊາດ ແລະ ວາງທິດຈັດສັນສັງລວມການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ລະຫວ່າງສາມຊາດ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງໃນວັນທີ 28 ເດືອນ ພະຈິກ (11) ປີ 2004 ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ໃນນັ້ນ, ເປົ້າໝາຍ ແລະ ທັດສະນະໃນການພັດທະນາເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາໄດ້ກຳນົດວ່າ:
1.ປຸກລະດົມ ແລະ ສົ່ງເສີມທ່າແຮງໃນລະດັບສູງສຸດ, ມີປະສິດທິຜົນສູງ ແລະ ແຫຼ່ງພະລັງແຮງພາຍໃນຂອງແຕ່ລະແຂວງໃນເຂດເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ ການຜະລິດສິນຄ້າ ແລະ ຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດໄວ ແລະ ຍືນຍົງ.
2.ເພີ້ມທະວີການຮ່ວມກັນພັດທະນາເສດຖະກິດພາຍໃນເຂດ ໂດຍຜ່ານບັນດາໂຄງການຮ່ວມມືພັດທະນາລະຫວ່າງ ແຂວງຕ່າງໆພາຍໃນເຂດ; ຍົກສູງປະສິດທິຜົນໃນການຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດກັບສາກົນ, ປະຕິບັດນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມແຫຼ່ງກຳລັງຈາກພາຍນອກຢ່າງສະເໝີຕົ້ນສະເໝີປາຍ ແລະ ຍາວນາມ. ເອົາການພັດທະນາຂອງແຕ່ລະປະເທດຕິດພັນກັບການພັດທະນາແຕ່ລະທອ້ງຖິ່ນໃນເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາແນໃສ່ຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດຕາມທິດຍົກສູງປະສິດທິຜົນໃນແຕ່ລະຂະແໜງການ ແລະ ແຕ່ລະແຂວງຂອງເຂດ.
3.ການຮ່ວມມືພັດທະນາລະຫ່ວາງບັນດາທອ້ງຖິ່ນໃນເຂດຖືວ່າເປັນວິທີຕົ້ນຕໍ່ໃນການພັດທະນາເຂດສາມຫຼ່ຽມ ພັດທະນາຕາມເຂດຊາຍແດນຂອງສາມປະເທດ ໃນນັ້ນມີການສົ່ງເສີມການປະກອບສ່ວນຈາກປະເທດທີສາມ. ຫວຽດນາມມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ທຶນຮອນ.
4.ເສີມຂະຫຍາຍທ່າແຮງ ຂອງປະຕູທາງອອກສູ່ທະເລຫວຽດນາມ ເພື່ອສ້າງແຮງບັນດານໃຈ ແລະ ດູດດຶງການພົບປະແລກປ່ຽນດ້ານເສດຖະກິດ, ຊຸກຍູ້ການພົວພັນຮ່ວມມືເສດຖະກິດເພື່ອຊ່ວຍໜູນຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນຮັບປະກັນການພັດທະນາ ແລະ ຄວາມສະຫງົບ.
ເຖິງວ່າແຜນຈັດສັນສັງລວມເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ຫາກໍໄດ້ຮັບການຮັບຮອງໃນ 3 ປີຜ່ານມາ, ແຕ່ກໍ່ໄດ້ມີການເອົາໃຈໃສ່ຂອງແຕ່ລະປະເທດ ແລະ ໄດ້ຜັນຂະຫຍາຍຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄປແຕ່ລະກ້າວ ຊຶ່ງເປັນຈຸດ ເລີ່ມຕົ້ນໃນການພັດທະນາເຂດສາຫຼ່ຽມຂອງສາມປະເທດ.
ສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ກຳປູເຈຍ-ລາວ-ຫວຽດນາມ
ເດືອນ 12 ປີ 1999 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມລະດັບສູງ ຂອງສາມນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫວຽດນາມ-ລາວ- ກຳປູເຈັຍ ຄັ້ງທຳອິດ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໄດ້ມີແນວຄວາມຄິດໃນການສ້າງເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ຊຶ່ງລວມມີບາງແຂວງທາງພາກຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ ປະເທດກຳປູເຈຍ, ບາງແຂວງທາງພາກໃຕ້ຂອງລາວ ແລະເຂດ ເຕີຍງວຽນຫວຽດນາມ.
ເດືອນ 01 ປີ 2002 ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ່ສອງຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ (ສສ.ຫວຽດນາມ), ສາມນາຍົກໄດ້ເປັນເອກະພາບມອບໃຫ້ຝ່າຍຫວຽດນາມສົມທົບກັບຝ່າຍລາວ ແລະ ຝ່າຍກຳປູເຈຍ ສ້າງແຜນຈັດສັນສັງລວມ ພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາລະຫວ່າງສາມປະເທດ. ເດືອນ 07 ປີ 2004 ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ 03 ທີ່ຊຽມຣຽບ (ກຳປູເຈຍ), ສາມນາຍົກໄດ້ຢືນຢັນຄືວ່າ ສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ກຳປູເຈັຍ-ລາວ-ຫວຽດນາມ ໄດ້ຜ່ານແຜນຈັດສັນສັງລວມພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ໃນເຂດສາມ ຫຼ່ຽມພັດທະນາ. ໃນໂອກາດກອງປະຊຸມຂັ້ນສູງ ອາຊຽນ ຄັ້ງທີ 10 ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ (ເດືອນ 11/2004) ສາມນາຍົກໄດ້ ຜ່ານແຜນກຳນົດສັງລມໃນການສ້າງ ສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ແລະ ໄດ້ລົງນາມໃນຖະແຫຼງ ການວຽງຈັນກ່ຽວກັບການສ້າງ ສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ. ໃນກອງປະຊຸມອາຊຽນຄັ້ງທີ 10 ນັ້ນ ສາມນາຍົກໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມລະດັບສູງກັບຍີ່ປຸ່ນແລະອີກຄັ້ງທີສອງຢູ່ ກົວລາລຳເປີ ເດືອນ 12/2005. ໃນກອງປະຊຸມສອງຄັ້ງດັ່ງກ່າວ ຍີ່ປຸ່ນສະນັບສະໜູນການສ້າງສາມ ຫຼ່ຽມພັດທະນາ ແລະ ຊ່ວຍທຶນ 2 ຕື້ເຢນ ສຳລັບບັນດາໂຄງການນ້ອຍກ່ຽວກັບວຽກພັດທະນາ ການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດສາມຫຼ່ຽມ. ໃນມໍ່ໆມານີ້ ສາມປະເທດໄດ້ຍື່ນ12ໂຄງການບູລິມະສິດເຊັ່ນ: ຄົມມະນາຄົມ, ການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ ໃນວົງເງິນ 300 ລ້ານໂດລາ ສະຫະລັດ ເພື່ອຂໍໃຫ້ຍີ່ປຸ່ນພິຈາລະນາຊ່ວຍເຫຼືອ.
ກອງປະຊຸມຂັ້ນສູງ ຂອງສາມນາຍົກ ຄັ້ງທີ່ 4 ທີ່ເມືອງດ່າລາດ ສສ.ຫວຽດນາມ (ເດືອນ 12/2006) ໄດ້ສັນຍາຍົກສູງປະສິດຕິຜົນການຮ່ວມມືໃນເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ໂດຍການສ້າງຕັ້ງຄະນະກຳມະການບໍລິຫານລວມ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສະດວກໃນການໃຫ້ນັກລົງທຶນ, ເພີ້ມທະວີການປະສານງານລະດົມທຶນຕ່າງປະເທດ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຍີ່ປຸ່ນ.
ໃນເດືອນ 01 ປີ 2007 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມອາຊຽນ ຄັ້ງທີ 12 ທີ່ ຊີບູ (ຟີລິບປິນ) ໃນລະຫວ່າງກອງປະ ຊຸມດັ່ງກ່າວ ສາມຊາດ ລາວ-ຫວຽດນາມ-ກຳປູເຈຍ ໄດ້ປະຊຸມຮ່ວມກັບຄະນະຜູ້ແທນຂອງຍີ່ປຸ່ນຄັ້ງທີ 2, ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ສະເໜີການສະໜັບສະໜຸນງົບປະມານ 2 ຕື້ເຢນ ສຳລັບ 16 ໂຄງການຄື: ສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ ແລະ ພັດທະນາຊີວິການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ (ໃນນັ້ນ ຫວຽດນາມມີ 9 ໂຄງການ, ກຳປູເຈຍ 5 ໂຄງການ ແລະ ລາວໄດ້ 2 ໂຄງການ).
ໃນວັນທີ 20-21 ເດືອນ 4 ປີ 2007 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມສົ່ງເສີມການລົງທຶນຄັ້ງທີ 1 ສຳລັບສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ ຊຶ່ງຈັດຢູ່ ແຂວງກອນຕູມ ສສ.ຫວຽດນາມ, ຜູ້ແທນຈາກຂະແໜງການຕ່າງໆເຂົ້າຮ່ວມທັງໝົດ 281 ຄົນ ແລະ 153 ບໍລິສັດຈາກ ສາມປະເທດເຂົ້າຮວ່ມ, ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີຜູ້ຕາງໜ້າຂອງ 4 ບໍລິສັດຈາກປະເທດຍີ່ປຸ່ນເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມມືຕ່າງປະເທດອີກຈຳນວນໜຶ່ງ.
ວັນທີ 18-19 ເດືອນ 5 ປີ 2007 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມຄະນະບໍລິຫານຮ່ວມສາມຊາດ ຄັ້ງທີ່ 01 ທີ່ ແຂວງ ປໄລກູ (ສສ.ຫວຽດນາມ). ແຕ່ລະຝ່າຍໄດ້ແຈ້ງ ແລະ ແລກປ່ຽນກັນກ່ຽວກັບວຽກບໍລິຫານງານຮ່ວມສາມປະເທດ, ການປະສານງານ, ການປັບປຸງແກ້ໄຂແຜນງານ, ວຽກຜັນຂະຫຍາຍຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ, ການສ້າງແຜນງານໄລຍະ 5 ປີ ແລະ ການວາງນະໂຍບາຍບູລິມະສິດໃຫ້ເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ.
ວັນທີ 4 ເດືອນ 6 ປີ 2007 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມຄະນະວິຊາການສາມຊາດ ລາວ-ຫວຽດນາມ-ກຳປູເຈຍ ຮ່ວມກັບຍີ່ປຸ່ນ ເພື່ອແລກປ່ຽນ ແລະ ເປັນເອກະພາຍລາຍການໜ້າວຽກຕ່າງໆເພື່ອນຳໃຊ້ຮ່ວງເງິນ 20 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ທີ່ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ສັນຍາຈະຊ່ວຍເຫຼືອ.
ວັນທີ 5 ເດືອນ 6 ປີ 2007 ໄດ້ມີກອງປະຊຸມໜ່ວຍງານຂອງຄະນະບໍລິຫານຮ່ວມສາມຊາດ ທີ່ ນະຄອນພນົມເປັນ (ກຳປູເຈຍ) ເພື່ອແລກປ່ຽນ ດ້ານກົນໄກລວມເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃນການພັດທະນາ ລົງທຶນ ການຄ້າໃນເຂດສາມຫຼ່ຽມພັດທະນາ.