1- ສະພາບແວດລ້ອມສາກົນ
ໃນຊຸມທົດສະວັດທີ່ຜ່ານມາ, ສະພາບການຂອງໂລກໄດ້ມີການຜັນແປໄປຢ່າງວ່ອງໄວ ທີ່ສຸດແລະບໍ່ສາມາດ ທີ່ຈະຄາດເດົາກ່ອນໄດ້ອັນໄດ້ສົ່ງຜົນສະທ້ອນເຖິງພາລະກິດແຫ່ງການພັດທະນາ ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຂອງບັນດາ ປະເທດທີ່ພວມພັດທະນາ.ທຸກໆປະເທດລ້ວນແຕ່ສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດຕາມເງື່ອນໄຂຂອງຕົນ. ສະຖານະ ການທີ່ຍາດແຍ່ງເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ເພື່ອຮັບເອົາເຕັກໂນໂລຢີໃໝ່, ນັບທັງວຽກການຍາດແຍ່ງຕະຫຼາດຈຳໜ່າຍສິນຄ້າ ລະຫວ່າງ ບັນດາປະເທດມະຫາອຳນາດ ທາງດ້ານເສດຖະກິດທີ່ພວມຜັນແປຢ່າງຂ້ຽວຂາດ. ການປະສານ ສົມທົບລະຫວ່າງການແຂ່ງຂັນ ແລະ ການຮ່ວມມື ເພື່ອປົກປ້ອງສິດຜົປະໂຫຍດຂອງກຸ່ມປະເທດ ແລະ ຂອງແຕ່ ລະຊາດ ກໍ່ພວມຜັນແປກ້ວາງອອກໄປທົ່ວໂລກ. ທ່າອ່ຽງແຫ່ງການເຊື່ອມໂຍງສາກົນທັງແມ່ນໂອກາດ ທັງແມ່ນສິ່ງ ທ້າທາຍ ອັນໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດຢູ່ໃເຂດ ASEAN ພາຍຫຼັງທີ່ຫຼຸດພົ້ນອອກຈາກວິກິດການ ການເງິນ ທີ່ພວມກ້າວເຂົ້າສູ່ກາຟື້ນຟູຄືນ, ມີບາດກ້າວແຫ່ງການພັດທະນາທີ່ດີ ໂດຍອາໄສການຫັນປ່ຽນໂຄງປະ ກອບຂອງເສດຖະກິດ, ເພີ່ມກຳລັງການແຂ່ງຂັນຂຶ້ນເທື່ອລະກ້າວ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປັດໄຈທີ່ເພີ່ມຄວາມກົດດັນຕໍ່ກັບພື້ຖານເສດຖະກິດທີ່ອ່ອນແອ.
ເຖິງແມ່ນວ່າຢູ່ບາງຂົງເຂດຂອງໂລກທີ່ມີການຂັດແຍ່ງກັນດ້ານຜີວພັນແລະດ້ານການຄ້າ, ແຕ່ເສດຖະກິດຍັງຂະຫຍາຍຕົວດີສົມຄວນ, ທ່າອ່ຽງແຫ່ງການຮ່ວມມືເພື່ອພັດທະນາຢູ່ແຕ່ລະຂົງເຂດ, ລະຫວ່າງ ຂົງເຂດດ້ວຍກັນ ແລະ ລະຫວ່າງປະເທດທີ່ມີລະບອບການເມືອງທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ນັບມື້ນັບຂະຫຍາຍ ແລະ ກາຍເປັນທ່າອ່ຽງລວມ ຕໍ່ກັບບັນດາຊາດ ຕ່າງໆ.
ຜົນກະທົບຂອງວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຢີ ເປັນຕົ້ແມ່ນເຕັກໂນໂລຢີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປັດໄຈ ທີ່ສຳຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການພົວພັນສາກົນ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປັດໄຈທີ່ ປ່ຽນເຂດຊາຍແດສາມປະເທດທີ່ຍັງອ່ອນແອດ້ານພື້ນຖານໂຄງລ່າງແລະອາດສາມາດໄດ້ມີການສຳພັດຢ່າງວ່ອງ ໄວ ແລະ ຫັນອອກສູ່ໂລກພາຍນອກ. ການປະຕິວັດວິທະຍາສາດເຕັກນິກ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີໃໝ່ ໄດ້ສົ່ງຜົນສະ ທ້ອນຢູ່ໃນທົ່ວທຸກດ້ານຂອງຊີວິດໃນສັງຄົມ. ບັນດາປະເທດຢູ່ໃນພາກພື້ນທີ່ແຕກຕ່າງກັນໄດ້ກຳເນີດການສຳພັນກັນ ໂດຍສ້າງໃຫ້ມີການພົວພັນຮ່ວມມື ແລະ ການແຂ່ງຂັນກັນທີ່ມີລັກສະນະສາກົນ.
ໃນອະນາຄົດສາຍພົວພັນອາຊີ-ເອີລົບ ນັບມື້ຈະໄດ້ຮັບການພັດທະນາຍິ່ງຂຶ້ນ. ອາຊີຕ້ອງໄດ້ຮັບເອົາບັນດາ ໝາກຜົນທີ່ກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຢີຂອງ EU ແລະ EU ຕ້ອງການຕະຫຼາດຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະພັນ ແລະ ນຳເຂົ້າສິນຄ້າຈາກອາຊີ. ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງສອງກຸ່ມທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງ ຈະຮັບປະກັນໃຫ້ແກ່ຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ຄວາມປອດໄພຂອງຂົງເຂດ.
ບັນດາຊາດ ASEAN ດ້ວຍ 11 ຊາດສະມາຊິກ, ກ່ອນປີ 2010 ຈະກາຍເປັນຂົງເຂດການຄ້າເສດລີ (AFTA) ແນໃສ່ເປີດກ້ວາງການຮ່ວມມືພັດທະນາເສດຖະກິດ, ປ້ອງກັນສັນຕິພາບແລະຄວາມໝັ້ນຄົງພາຍໃນຂົງເຂດ ASEAN, ພ້ອມກັນນັ້ນມີການເປີດກ້ວາງການຮ່ວມມືດ້ານການຄ້າ ກັບບັນດາປະເທດທີ່ມີທ່າແຮງບົ່ມ ຊ້ອນທີ່ຫຼວງຫຼາຍຢູ່ອາຊີຄື ຈີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ເກົາຫຼີ... ບັນດາປະເທດ ASEAN ພວມ ແລະ ກຳລັງໃຫ້ຄວາມສຳຄັນຫຼາຍເຖິງການພັດທະນາຂອງຂົງເຂດພາກໃຕ້ລາວ - ຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອກຳປູເຈຍ ແລະ ເຂດຈູງໂບ້ຫວຽດນາມ ດ້ວຍການເປີດເສັ້ນທາງທະລຸບັນດາທິດຕາເວັນອອກ - ຕາເວັນຕົກ.
ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງທະນາຄານ ແລະການເງິນສາກົນ ໄດ້ມີການໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຢ່າງຕັ້ງໜ້າໃນການສະ ໜັບສະໜູນພັດທະນາພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ແກ່ບັນດາປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາໂອກາດທີ່ດີ ໂດຍມີຄວາມເໝາະສົມກັບເຂດ 3 ຊາຍແດນ, ບ່ອນທີ່ມີພື້ນຖານໂຄງລ່າງທີ່ຕົກຢູ່ໃນສະພາບທີ່ອ່ອນແອ.
ຕະຫຼາດເວົ້າລວມແມ່ນຖືກຄອບຄອງຫຼາຍ ຍ້ອນປັດໄຈທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ປັດໄຈທາງດ້ານການເມືອງ, ນັບມື້ນັບຂ້ຽວຂາດທາງດ້ານຄຸນນະພາບ ແລະ ປະເພດຜະລິດຕະພັນ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງແຂງແຮງ ເຖິງບັນດາປະເທດທີ່ຜະລິດສົ່ງອອກ. ຕໍ່ກັບຂົງເຂດຊາຍແດນສາມປະເທດ, ຜະລິດຕະພັນສົ່ງອອກຕົ້ນຕໍແມ່ນຜະລິດຕະພັນກະສິກຳ, ລາຄາມັກຈະບໍ່ເປັນປົກກະຕິໃນທ້ອງຕະຫຼາດໂລກ. ໃນສະພາບການດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ຂົງເຂດ ຊາຍແດນສາມປະເທດ ທັງມີກາລະໂອກາດທີ່ອຳນວຍຄວາມສະດວກ ແລະ ມີຄວາມມຸ້ງຫວັງໃນການເປີດກ້ວາງ ການຮ່ວມມືເຊື່ອມໂຍງກັບໂລກ ແລະ ພາກພື້ນອັນໄດ້ສ້າງໃຫ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວສູງ, ພ້ອມກັນນັ້ນຍັງໄດ້ສ້າງໃຫ້ ມີສິ່ງທີ່ທ້າທ້າຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ໃນຂະບວນແຫ່ງການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບຕະຫຼາດໂລກ ແລະ ພາກພື້ນ.
1.1- ບັນດາທ່າອ່ຽງໃນທົ່ວໂລກ
ການຫັນເປັນທົ່ວໂລກ, ການຂຶ້ນກັບກັນ ແລະ ກັນ ແລະ ການຫັນເປັນການຄ້າເສລີ.ຂະບວນວິວັດແຫ່ງການ ຫັນເປັນທົ່ວໂລກ ບັນດາຂະບວນການຜະລິດ ແລະ ບັນດາຕະຫຼາດການເງິນ ພ້ອມກັບບັນດາຄວາມກ້າວໜ້າໃນເຕັກໂນໂລຢີຄົມມະນາຄົມ ແລະ ໂທລະຄົມ ທີ່ພວມເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຄຸນທາດຂອງການເຄື່ອນໄຫວ ທຸລະ ກິດ-ເຮັດໃຫ້ບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດໂລກ ນັບມື້ນັບຂຶ້ນກັບກັນ ແລະ ກັນ. ການຫັນເປັນຂະບວນແຫ່ງການເສລີ ການຄ້າ ກໍ່ໄດ້ມີບາດກ້າວທີ່ດີຂຶ້ນເຊັ່ນກັນ, ຄືດັ່ງທີ່ໄດ້ສ່ອງແສງຢູ່ໃນແຕ່ລະຄັ້ງຂອງການເຈລະຈາ ໃນການເຂົ້າຮ່ວມ WTO ແລະ ການຄ້າເສລີຂອງພາກພື້ນ ASEAN.
ກໍ່ເໝືອນກັບການຫັນເປັນທົ່ວໂລກ, ການຂຶ້ນກັບກັນ ແລະກັນ ແລະການຫັນເປັນເສລີການຄ້າກໍ່ນຳມາເຊິ່ງຄວາມສ່ຽງ, ນັບທັງດ້ານເສດຖະກິດກັບດ້ານການເມືອງ. ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ ປະການ ດັ່ງກ່າວນີ້ ໂດຍ ຜ່ານບັ້ນວິກິດການເງິນ ແລະ ເສດຖະກິດອາຊີ ປີ 1997, ການຂຶ້ນກັບກັນ ແລະ ກັນ ຂອງບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດ ອາດສາມາດສ້າງໃຫ້ມີຜົນກະທົບແບບຄຸມເຄືອກັນມາ. ການຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ ທີ່ມີຄວາມ ເໝາະສົມ ແລະ ການປະສານງານບັນດານະໂຍບາຍນັບມື້ນັບກາຍເປັນສິ່ງທີ່ສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງ.
ບັນດາທ່າອ່ຽງດ້ານການລົງທຶນ:ໃນຊ່ວງໄລຍະປີ 2002-2003, ສະແສ FDI ໄດ້ຫຼຸດລົງຢ່າງແຮງດ້ວຍ ຈັງຫວະ 23,4% ສະເລັ່ຍຕໍ່ປີ. ອັດຕາສ່ວນ FDI ເຂົ້າໃນບັນດາປະເທດທີ່ພວມພັດທະນາໃນປະຈຸບັນ ບັນລຸ ໄດ້ຍັງບໍ່ເຖິງ 20% ຂອງຍອດການລົງທຶນຂອງໂລກ, ທຽບກັບລະດັບ 40% ເຂົ້າໃນລະຫວ່າງຊຸມປີ 1990. ເພື່ອເປັນການແຂ່ງຂັນດຶງດູດການລົງທຶນ FDI, ສາມປະເທດ ກຳປູເຈຍ, ລາວ ແລະ ຫວຽດນາມ ຈະຕ້ອງຊີ້ບອກການລົງທຶນໃໝ່ໃຫ້ມີຄວາມສອດຄ່ອງກັບບັນດາປັດໄຈ ຄວາມກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຢີ ໃນຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ເຕັກໂນໂລຢີ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ... ແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ຫຼວງຫຼາຍ ແລະ ຄ່າແຮງງານຕ່ຳ ບໍ່ແມ່ນເງື່ອນໄຂທີ່ພຽງພໍອີກແລ້ວ. ຄວາມສາມາດໃນການດຶງດູດ FDI ແມ່ນຈະຂຶ້ນກັບ ຂອບເຂດຂອງສາມປະເທດ ນັ້ນຫຼາຍທີ່ສຸດ.ໃນໄລຍະຍາວ, ການຄາດຄະເນກະແສ FDI ຈະເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະ ມີທ່າອ່ຽງທີ່ຫັນປ່ຽນຈາກການຜະລິດມາສູ່ການບໍລິການຫຼາຍກ່ວາ. ກະແສການລົງທຶນໂດຍທາງອ້ອມມີທ່າອ່ຽງເພີ່ມ ຂຶ້ນ.
ຕາໜ່າງການສະໜອງ, ການຜະລິດ ແລະການແຈກຢາຍທົ່ວໂລກ.ທ່າອ່ຽງໜຶ່ງອີກ ແມ່ນການເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືໂດຍຜ່ານບັນດາກຸ່ມບໍລິສັດລະຫວ່າງຊາດ (TNC) ແມ່ນພາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງຕາໜ່າງການສະໜອງ, ການ ຜະລິດ ແລະ ການແຈກຢາຍທົ່ວໂລກ.
ການຜະລິດ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີ.ສອງໃນຈຳນວນບັນດາທ່າອ່ຽງທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງການຜະລິດ ແລະ ເຕັກໂນ ໂລຢີ ແມ່ນວຽກຮັດຫຍໍ້ວົງຈອນຜະລິດຕະພັນ ແລະ ຄວາມກ້າວໜ້າທີ່ວ່ອງໄວຂອງເຕັກໂນໂລຢີຂໍ້ມູຂ່າວສານ (IT).